Objęcie polskiego rolnictwa oraz obszarów wiejskich mechanizmami Wspólnej Polityki Rolnej, w tym wspieranie rozwoju obszarów wiejskich środkami finansowanymi z budżetu Unii Europejskiej, spowodowało zainteresowanie rolników pracami scaleniowo - wymiennymi zmierzającymi do poprawy warunków przestrzennych funkcjonowania ich gospodarstw zwłaszcza, że europejski model prowadzenia tych prac zakłada obok sporządzania dokumentacji geodezyjno-prawnej, także realizację na obszarze scalenia szeregu inwestycji określanych mianem zagospodarowania poscaleniowego. Scalenie gruntów na terenie całego kraju stały się oczekiwanym i cenionym działaniem wpływającym na rozwój obszarów wiejskich.

Scalenie gruntów jest klasycznym rozwiązaniem prawnym zmierzającym do kompleksowej poprawy warunków gospodarowania w rolnictwie i leśnictwie. Prowadzenie prac scaleniowych reguluje ustawa z dnia 26 marca 1982 r. o scalaniu i wymianie gruntów (Dz.U. 2022 r. poz. 1223 z późn. zm.).

Celem scalenia gruntów zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 26 marca 1982 r. o scalaniu i wymianie gruntów jest tworzenie korzystniejszych warunków gospodarowania w rolnictwie i leśnictwie poprzez poprawę struktury obszarowej gospodarstw rolnych, lasów i gruntów leśnych, racjonale ukształtowanie rozłogów gruntów, dostosowanie granic nieruchomości do systemu urządzeń melioracji wodnych, dróg oraz rzeźby terenu.

Celem szczegółowym scalenia gruntów jest poprawa wyników gospodarczych oraz ułatwienie restrukturyzacji i modernizacji gospodarstw rolnych, szczególnie z myślą o zwiększeniu uczestnictwa w rynku, a także zróżnicowania produkcji rolniczej. Wykonanie tego celu realizuje się poprzez przekształcenie układu powierzchniowego gruntów rozdrobnionych i rozmieszczonych w szachownicy oraz nadmiernie wydłużonych, w możliwie duże i regularne działki.

Postępowanie scaleniowe oraz zagospodarowanie poscaleniowe przeprowadza i wykonuje Starosta, jako zadanie z zakresu administracji rządowej finansowane ze środków budżetu państwa. W zakresie zagospodarowania poscaleniowego prace te obejmują w szczególności zapewnienie niezbędnych dróg dojazdowych do gruntów rolnych i leśnych, poprawę parametrów technicznych urządzeń melioracji wodnych oraz realizację inwestycji przyczyniających się do zwiększenia retencji wodnej na gruntach rolnych. Postępowanie scaleniowe może być wszczęte na wniosek większości właścicieli gospodarstw rolnych położonych na projektowanym obszarze scalenia, lub na wniosek właścicieli gruntów, których łączny obszar przekracza połowę powierzchni projektowanego obszaru scalenia. Procedurą obejmuje się grunty położone w jednej lub w kilku wsiach bądź ich częściach, tworząc obszar scalenia.

Jednocześnie nadmieniam, iż zarówno w poprzednich okresach programowania w latach 2004-2006, 2007-2013, jak i obecnie 2014-2020 prace te są wspierane środkami pochodzącymi z budżetu UE - Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich. Operacje typu „Scalanie gruntów” realizowane są w ramach poddziałania „Wsparcie na inwestycję związane z rozwojem modernizacją i dostosowywaniem rolnictwa i leśnictwa” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich. W ramach przyjętego przez Marszałka Województwa Lubelskiego, Programu Prac Scaleniowych dla Województwa Lubelskiego na lata 2014-2020, Wojewódzkie Biuro Geodezji i Urządzania Terenów Rolnych w Lublinie zrealizowało 23 obiektów, a obecnie realizuje 12 nowych obiektów scaleniowych.

Należy zaznaczyć, iż proces scalenia gruntów umożliwi regulację przebiegu granic działek ewidencyjnych, dostosowując je do kształtu dogodnego do uprawy mechanicznej, lokalizując je w bliskiej odległości od siedliska – powodując pośrednio obniżenie kosztów i ułatwienie działalności rolniczej.

Biorąc pod uwagę informacje otrzymywane z Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi w następnej perspektywie scalenia gruntów na terenie województwa lubelskiego będą realizowane w ramach Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023- 2027. Będzie to interwencja 10.8 „Scalanie gruntów wraz z zagospodarowaniem poscaleniowym”, która w 100 % będzie finansowana ze środków zewnętrznych i nie wymaga ponoszenia kosztów przez beneficjentów.

Mam nadzieję, że nasza promocja przyniesie efekty i przyczyni się do podjęcia inicjatyw zmierzających do przystąpienia do Programu Prac Scaleniowych Województwa Lubelskiego, a następnie do realizacji prac scaleniowych na terenie administrowanym przez Państwa jednostkę. 

Szczegółowe materiały na temat scalania gruntów oraz sposobu przystąpienia do Programu Prac Scaleniowych Województwa Lubelskiego, a następnie sposobu wdrożenia danego scalenia do realizacji dostępne są na naszej stronie internetowej www.wbglubelskie.pl